W 2000 r. minęła czterdziesta rocznica utworzenia Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu. Od 1960 r. zmieniła się liczba państw członkowskich oraz międzynarodowe uwarunkowania funkcjonowania Stowarzyszenia. Dlatego w ostatnich latach zawarto szereg nowych porozumień międzynarodowych oraz zdecydowano się uporządkować i uaktualnić wewnętrzne powiązania. /. czerwca 2002 r. weszły w życie postanowienia znowelizowanej Konwencji Sztokholmskiej, będącej podstawą prawną funkcjonowania Stowarzyszenia. W artykule omówiono główne założenia konwencji oraz nowe cele i zadania, które wyznaczyło sobie Stowarzyszenie.

Przedstawiono wpfyw zmiany geometrycznego stopnia sprężania na wielkość natężenia przedmuchów spalin do skrzyni korbowej jednocylindrowego, badawczego silnika SB-3.1 Charakterystyki natężenia przedmuchów gazów w funkcji prędkości obrotowej sporządzono dla biegu jałowego i prędkości rozruchu.

The paper presents a concept of central hydraulic loading system. A typical struc-ture of such a system is divided into functional parts Relations between these parts are desenbed Hydraulic installation and its execvtion for marinę operation is presented. Some examples of hydraulic drive umts applications are given. Their control is de-scribed

Na podstawie zaistniałych przypadków przeanalizowano uszkodzenia okrętowych pomocniczych kotłów opalanych. Szerzej omówiono przyczyny, skutki i sposoby zapobiegania najczęściej spotykanych uszkodzeń spowodowanych przegrzaniem materiału.

Zaprezentowano wyniki badań sygnałów emisji akustycznej, uzyskane podczas to-Kenia gniazd zaworowych głowicy silnika okrętowego. W procesie naprawy gniazd zastosowano przenośną tokarkę firmy Chris Marinę typu VSL.

Przedstawiono wyniki badań laboratoryjnych, polegających na wyznaczeniu dla Materiału hiperelastycznego stałych materiałowych na podstawie próby jednoosiowego r°2ciqgcinia oraz próby ściskania. Stałe wyznaczone doświadczalnie posłużyły następnie do symulacji komputerowej obciążeń próbki walcowej.

Wskazano na konieczność optymalizacji obsługiwania Przedstawiono elementy obsługiwania i jego organizację. Strategie obsługiwania, personel i organizację obsługiwania potraktowano jako cele cząstkowe optymalizacji i wskazano na możliwości zmniejszenia kosztów. Uzasadniono konieczność tworzenia komputerowych systemów obsługiwania, umożliwiających teletransmisję danych i informacji.

Opisano zanieczyszczenia cieczy hydraulicznych oraz ich wpływ na stan techniczny Cementów układów hydraulicznych Przedstawiono klasyfikacją stanów elementów oraz Metodyką diagnozowania układów hydraulicznych.

Wdrożenie metod badań diagnostycznych jest podstawą gospodarki remontowej Urządzeń elektroenergetycznych. W artykule wykazano jak wiele metod badań diagnostycznych można stosować do identyfikacji uszkodzeń generatora w zależności od ich charakteru. Na przykładzie metody termowizyjnej przedstawiono uniwersalność jej zawansowania w lokalizacji uszkodzeń w różnego rodzaju urządzeniach elektroenergetycznych.

Przedstawiono sposób wykorzystania miar drgań wzdłużnych i skrętnych wolnego *ońco wału korbowego w diagnozowaniu łożysk korbowych. Opisano wpływ obciążenia s‘lnika i jego cylindrów na przebiegi wymienionych sygnałów i ich miary wyznaczone w dziedzinie czasu i częstotliwości. Opracowano złożone miary drgań wzdłużnych będą-Ce symptomami diagnostycznymi niezależnymi od obciążenia. Jako źródło informacji w poszczególnych cylindrach wykorzystano przebiegi drgań skrętnych dolnego końca wału korbowego. Podano algorytm wnioskowania diagnostycznego oparty na wyznaczonych miarach.

Odbojnice nabrzeżowe są urządzeniami poprawiającymi warunki bezpieczeństwa hamowania statku do nabrzeża. Ich celem jest absorpcja energii kinetycznej statku. Efekt ,en uzyskuje się poprzez zastosowanie odpowiedniego materiału i zaprojektowanie kształtu odbojnicy. W artykule przedstawiono fazę projektowania odbojnic nabrzeżnych, opierając się na badaniach modelowych odbojnic typu stożkowego Analizowano wpływ własności materiału (elastomeru poliuretanowego) i wymiarów (grubości nogi) odbojnic na ich parametry.

Przedstawiono możliwe przyczyny uszkodzeń tulei cylindrowych oraz wskazano na możliwości ich ograniczenia. Pracą uzupełniają zdjęcia uszkodzonej tulei nowoczesnego wolnoobrotowego silnika napędu głównego MAN typu 6S70MC. Analizę kończą uwagi dotyczące zasad właściwej eksploatacji silnika.

Na przykładzie odolejacza Neptun Warmy z Grudziądza, przedstawiono przebieg procesu odolejania stosowany na statkach. W części opisowej zaprezentowano budowę odolejacza i procesy zachodzące w trakcie pracy urządzenia Omówiono separację grawitacyjną między płytami oraz przechwytywanie cząstek oleju w filtrze koalescencyjnym z przegrodą włókninową. W prezentacji komputerowej pracy odolejacza oparto się na dokumentacji techniczno-ruchowej Warmy (Neptun 2,5 Al). W części symulacyjnej zadarto procedury uruchamiania eksploatację, stany awaryjne i niesprawności pracy ^rządzenia i systemu oparte na doświadczeniu zdobytym przez autora podczas pracy na statkach PMH

Przedstawiono model obliczeń niezawodnościowych stosowany w analizie uszkodzeń systemów siłowni okrętowej. Wykorzystano w tym celu dane zebrane podczas rejsu statkiem typu B59I oraz program Microsoft Excel i Curve Expert.

The article presents an analysis of the main inaccuracies of the gear (bose radius a»d profile) caused by the machining process and their influence on the measuring re-sult (its error). The measuring process was carried out with a Coordinate Measuring Machinę using the software containing the author ’s algorithm. This analysis does not fnke into consideration the CMM and its measuring head inaccuracy (although such analysis has been undertaken, it is not a subject of the current article).

Przedstawiono wynikt badań odporności na zużycie kawitacyjne stopów FeAl36 1 PeAl45. które wykonano na stanowisku pomiarowym typu strumieniowo-uderzenio-^ego. Stopy te wykazały dobrą odporność na len typ erozji w porównaniu z innymi ma-terictłami konstrukcyjnymi.

Przedstawiono algorytm identyfikacji macierzy sztywności, tłumienia i bezwładności dyskretnych, liniowych układów mechanicznych o wielu stopniach swobody na podstawie modalnej postaci macierzy podatności dynamicznej Efektywność algorytmu zweryfikowano doświadczalnie w układzie drgań giętnych o dwóch stopniach swobody.

Wyznaczono modalną posiać podatności dynamicznej dyskretnych, liniowych układów mechanicznych z niewielkim tłumieniem wiskotycznym Przedstawiono algorytm identyfikacji podatności modalnej powyższych układów mechanicznych z dobrze odseparowanymi " częstościami własnymi. Efektywność algorytmu zweryfikowano doświadczalnie w układzie drgań giętnych o dwóch stopniach swobody

Pracą poświęcono niezawodnościowym wielostanowym markowskim modelom pojazdów. Zidentyfikowano stany eksploatacyjne pojazdów. Na tej podstawie zbudowano grafy stanów sześciu matematycznych modeli pojazdów Sformułowano założenia i dokonano rozwiązań modeli. Wynikiem rozwiązań są m in. formuły na prawdopodobieństwa stanów modeli pojazdów. Opisano symulator komputerowy jednego z modeli matematycznych.

Opierając się na badaniach literaturowych zwrócono uwagę na to, że pyty w zależności od granulacji wywierają szkodliwe działanie na organizmy żywe. jak również na elementy maszyn i urządzeń okrętowych Wskazano na możliwość stosowania urządzeń odpylających a szczególnie dwustopniowego układu: cyklon osiowy - odpylacz tkaninowy. Omówiono zjawiska optyczne zachodzące w procesie pomiarów zapylenia Proces rozchodzenia się promieniowania świetlnego w ośrodku niejednorodnym potraktowano jako wielokrotne oddziaływanie energii z drobinami ośrodka materialnego. Wskazano, te procesy dyfrakcyjne zachodzące w ośrodku zapylonym formują indykatrysę rozproszenia, której kształt wprowadza korelację między wielkością cząstek oraz energią promieniowania. Przebadano zależność współczynnika osłabienia od średnicy wiązki pomiarowej oraz długości fali świetlnej

The paper presents results of experiments in which a mizture of diesel fuel and vegetable oil war used m order to upgrade of the characteristics of fuel injection system diesel engines.

Metodą ICP-AES oznaczono w olejach hydraulicznych firm: BP i Shell zawartość pierwiastków śladowych: Al, Cr, Cu, Fe, Ni, Pb, Si, Sn, Zn oraz dla niektórych olejów P, Ba, Ca, Mg. Oleje badano po różnym czasie użytkowania w maszynach sterowych statków. Analizując zmiany koncentracji pierwiastków oraz zmiany lepkości olejów, zawartości wody. soli i zanieczyszczeń, wnioskowano o stanach pracy i zużyciu najważniejszych elementów układu hydraulicznego monitorowanych maszyn sterowych statków

Przedstawiono wyniki badań mikrostruktury i właściwości użytkowych stali austenitycznej 50H21G9N4 poddanej procesom azotowania jarzeniowego. Zbadano wpływ temperatury procesu oraz składu chemicznego mieszaniny gazowej na mikrotwardość, odporność korozyjną oraz odporność na zużycie przez tarcie. Stwierdzono, że zastosowanie procesu azotowania jarzeniowego podwyższa mikrotwardość badanej stali, bacznie zwiększając jej odporność na zużycie przez tarcie.

Przedstawiono informacje o wybranych testach diagnostycznych, umożliwiających ocenę stanu technicznego elementu systemu i grup elementów tego systemu. Scharakte-ryzowano ogólnie testy: metody kolejnego wyboru sprawdzeń, metody kontroli grupowej, Metody podziału połówkowego, metody równych prawdopodobieństw, metody macierzy bootowskich. Na przykładzie systemu wirowania paliwa ciężkiego siłowni okrętowej Podano zastosowanie testu metody macierzy bootowskich. Analizę zilustrowano schematem systemu i jego stanami oraz macierzami stanu do testu kontroli i lokalizacji Uszkodzeń

Przedstawiono wyniki badań eksploatacyjnych obsługiwania okrętowych silników pomocniczych na przykładzie silników typu 6AL20/24. Dotychczasowy sposób ich obsługiwania jest oparty na obsługach pianuwo-zapobiegawczych i nieplanowych. Wskazano na wady statycznego systemu obsługi technicznej silników okrętowych według resursu oraz na możliwość obsługiwania dynamicznego tych silników z zastosowaniem diagnostyki.

The factors of reliahleoperation of the awciiiary Systems of ship power plant (SPP) are defmed on the basis of statistical analysis This utilized failures data from several sister ships. The paper presents a description of a universai technique and the program for an estimation of probability of failure-free operation ofSPP sea water systems.

Przedstawiono metodę weryfikacji wydatku parowego kotła pomocniczego opalanego. opartą na prostym pomiarze ilości wody zasilającej dostarczonej do kotła w jednostce czasu, oraz pomiarze podstawowych parametrów pracy systemu parowo-wodnego w celu wyznaczenia jego sprawności i porównania jej z danymi producenta urządzenia

Przedstawiono charakterystyki obciążeń układu energetyczno-napędowego siłowni kontenerowca z napędem spalinowo-elektrycznym. Dane zebrano w czasie remontu jednostki na suchym doku w stoczni i podczas dwóch podróży morskich.

Przedstawiono wyniki badań mikrostruktury i właściwości dwufazowego stopu tytanu poddanemu procesom azotowania i węgloazotowania jarzeniowego. Zbadano wpływ temperatury procesu azotowania oraz składu chemicznego mieszaniny gazowej w procesach węgloazotowania na mikrotwardość, odporność korozyjną taroodporność oraz odporność na zużycie przez tarcie. Stwierdzono, te zastosowanie wyżej wymienionych procesów zdecydowanie polepsza własności badanego stopu tytanu

Nowadays all marinę diesel-generator sets (DOS) work keeping constant RPM with different loads. Constant RPM when the load is less than nominał one have disadvan-tages. The solution of the problem is a new wary of DOS control, with RPM being regu-lated as the function of DGS load. The implementation of a given modę of DGS operation is possible by using the latest power semiconductors and microprocessor control Systems.

Nowadays all marinę diesel-generator sets (DOS) work keeping constant RPM with different loads. Constant RPM when the load is less than nominał one have disadvan-tages. The solution of the problem is a new wary of DOS control, with RPM being regu-lated as the function of DGS load. The implementation of a given modę of DGS operation is possible by using the latest power semiconductors and microprocessor control Systems.

This article presenis statistical data on the reliability of diesel engine cylinder iiners Besides, discussed is the methods of determining the boundarey conditions that may occur at tension-deformed States of Diesel cylinder Iiners. The influence of design features and operating regime of a Diesel engine on thermał stress of the cylinder liner is shown.

Przedstawiono problemy awarii uszczelnień czołowych. Przytoczono rodzaje przyczyn i ich skutki na wcześniejsze zużycie w formie schematu blokowego Zwrócono uwagę wpływu niepożądanych cząstek stałych na trwałość uszczelnień czołowych. Zasygnalizowano możliwość ograniczenia oraz kontrolę wpływu cząstek stałych w pompowanym medium na żywotność uszczelnienia.

Przedstawiono proces zużycia elementów. Scharakteryzowano układ wymiany ładunku jako układ funkcjonalny silnika spalinowego. Przeanalizowano wyniki pomiarów, opierając się na metodzie trendu.

An effecttve evaluation of machines/plants condition in all cycles of their life Is only possible by a cooperation between all partners (designer, producer, user, firms dealing with service/mamtenance, modification, scrapping and recycling; controller for envi-romental emisslons and contamination). Optimising the possibilities and costs beget satisfaction of organisations/customers in accordance with ISO 9000.

Dokonano porównania trzech różnych głowic do pomiarów topografii powierzchni. Zastosowano głowicę stykową ze ilizgaczem i bez ślizgacza oraz głowicę optyczną pracującą na zasadzie autoogniskowania Przeprowadzona analiza pokazała, te ślizgacz powoduje jedynie nieznaczne zaburzenia w odwzorowaniu powierzchni. Głowica optyczna natomiast powodowała czasem sprzeczne wyniki, zwłaszcza na powierzchniach o ostrych zboczach i krawędziach.

Przedstawiono podstawowe założenia analizy topografii powierzchni. Omówiono sposób doboru powierzchni odniesienia dla powierzchni nominalnie płaskich oraz zakrzywionych, a także krótko scharakteryzowano parametry i funkcje stosowane w ocenie stereometrycznej. Pokazano różnice występujące pomiędzy wybranymi parametrami w ujęciu 2D i ich odpowiednikami w ujęciu 3D. Istotność tych różnic nie pozwala na właściwą ocenę powierzchni analizowanej na podstawie profilu.

Opisano system do oceny chropowatości powierzchni w procesie produkcyjnym. System pracuje automatycznie z ręcznym ładowaniem mierzonego przedmiotu Jakość tulei jest oceniana na podstawie zmiennej liczby pomiarów, zależnie od uzyskiwanych wyników. Program pozwala dokonywać pomiarów, przeglądać wyniki, konfigurować pracę oraz wzorcować przyrząd. Uzyskiwane pliki są przygotowane do pełnej analizy statystycznej.

Podjęto próbę zwrócenia uwagi na niektóre zagadnienia związane z..czynnikiem ludzkim oraz organizacyjnym(HOF)* 1 w nawiązaniu do coraz szerzej stosowanego treningu na symulatorach siłowni okrętowych dla oficerów mechaników statków morskich. „Czynnik ludzki", organizacja eksploatacji oraz ich wpływ na bezpieczeństwo statku i ochronę środowiska morskiego zostały docenione i podniesione do poziomu międzynarodowego w konwencji STCW 951 oraz w kodeksie ISM Code

Przedstawiono założenia do budowy modelu gotowości operacyjnej obiektu badań, a następnie sposób wyznaczania gotowości operacyjnej systemu w cyklicznie zmieniających się fazach eksploatacji dla przyjętego modelu obiektu badań. Całość rozważań zilustrowano na przykładzie podsystemu wykonawczego - stanowiącego obiekt badań -systemu eksploatacji autobusów komunikacji miejskiej.

The results of the evaluation of technical State of the hull and mechanical parts of smali size fishing vessels are given. These results are utilized in elaborating recommen-dations for ship-owners. The usefulness of documents for performing such an evaluation is presented.

Przedstawiono możliwości zastosowania bazowych funkcji sklejanych trzeciego rzędu do wyznaczania funkcji regresji metodą największej wiarogodności.

The paper presents a proposal of auiomatic system design able to steer the ship along a preset trajectory (route) at sea, Since a ship motion model used here is nonli-near the control algorithm synthesis is based on the output feedback linearization tech-nique. This relatńtefy nerw branch of differential geometrie control theory has attracted vast attention of researchers. The wave action and load disturbances, acting on the ship (wind, current), are also taken into account. The simulations show the very high controller performance as compared to the other types of algorithms, e g. linear LQR.

Przedstawiono analizę warunków wynikających z wadliwego działania rozpylacza, które mogły doprowadzić do przeciążenia cieplnego i uszkodzenia denka tłoka. Załączono wyniki obliczeń, wskazujące na uzależnienie parametrów strugi rozpylonego paliwa od stanu technicznego otworków rozpylacza Omówiono przypadki uszkodzeń śrub korbowodowych oraz stopy korbowodu i określono możliwe przyczyny tego typu uszkodzeń

Przedstawiono użytkowane w Porcie Morskim w Szczecinie urządzenia techniczne stosowane do prac przeładunkowych, a także portowe zaplecze remontowe oraz przykłady wykonanych napraw