Przedstawiono politykę rozwojową działalności naukowo-badawczej w Instytucie Nawigacji Morskiej WSM w Szczecinie. Szczegółowo rozwinięto takie kierunki badań jak: - inżynieria ruchu morskiego; - optymalizacja tras oceanicznych; - automatyzacja nawigacji; - tematyka portowa. Przedstawiona możliwości zastosowań efektów badań w tych dziedzinach.

Na tle sytuacji gospodarczej świata omówiono wielkość i rodzaje międzynarodowych przewozów morskich przede wszystkim w roku 1984. Przeprowadzono analizę przyczyn zmian w żegludze światowej. Podano również prognozy dotyczące lat najbliższych.

W oparciu o metodę izochron i program wyznaczania optymalnej trasy oceanicznej przedstawiono szczegółową analizę podróży statku po jej realizacji. Dysponując prognozowanymi warunkami pogodowymi i warunkami pogodowymi, które faktycznie wystąpiły na oceanie dokonano porównania trasy rzeczywistej statku typu CON-RO w okresie 1982.11.25 - 1982.12.01. z trasami obliczanymi w oparciu o mapy prognoz /OBL/PROG/ i mapy analiz ?OBL/ANAL/. Wyniki badań potwierdzają celowość porównania drogi statku na podstawie map prognoz i analiz, aby po podróży wypracować poprawną jej ocene nawigacyjną i meteorologiczną.

Badania wykonane zostały poprzez zastosowanie cyfrowej symulacji obrazu radarowego na ekranie monitora graficznego. Wyniki zweryfikowano obserwacjami rzeczywistymi wykonanymi na akwenie Zalewu Szczecińskiego. Uzyskane rezultaty pozwalają na przeprowadzenie oceny bezpieczeństwa statku prowadzonego po torze wodnym oznaczonym parami staw za pomocą radaru statkowego, jak również planowanie torów wodnych, które zapewnią radarowe prowadzenie statków z założoną dokładnością.

Przedstawiono podstawowe zadania inżynierii ruchu morskiego zdefiniowane na podstawie wniosków uzyskanych z badań prowadzonych w WSM /Szczecin/ w kontekście najbliższych zadań do realizacji. Artykuł składa się z trzech następujących części: - rozpozanie dynamicznych i manewrowych cech statku; - analiza relacji statek - akwen manewrowy - oznakowanie nawigacyjne; - charakterystyka strumienia ruchu, regulacja ruchu.

Przedstawiono problem dokładności obliczeń zmiany przegłębienia statku. W efekcie przeprowadzonej analizy wyprowadzono wzór, który umożliwia poprawienie dokładności obliczeń. Rozważania teoretyczne zilustrowane przykładem w oparciu o dokumentacje dotyczące stateczności kilku typów statków, przprowadzono obliczenia i na ich podstawie przedstawiono wnioski praktyczne.

Opisano istotne zagadnienie jakim jest wyznaczenie charakterystyk manewrowych, a w szczególności prób cyrkulacji jednostek małych. Omówiono metody, które mogą być stosowane przy rozpatrywaniu tych zagadnień, dzieląc je wspólnie na: geodezyjne, nawigacyjne, radionawigacyjne. Z metod geodezyjnych wymieniono zastosowanie teodolitów i fototeodolitów, natomiast z metod nawigacyjnych pomiar kątów poziomych przy pomocy sekstantów.

Metoda izochron zostałą opracowana przez R.W. Jamesa w 1957 r. jako metoda manualno-graficzna do wytyczania drogi minimalno-czasowej dla statku na trasie oceanicznej. Artykuł zawiera krótki opis sposobu przystosowania metody do rozwiązywania na maszynach cyfrowych. Opisano w nim sposób określania punktów kolejnych izochron oraz przedstawiono graficzną interpretację proponowanych zmian w stosunku do metody Jamess.

Przedstawiono algorytm kierowania ruchem statków na torze wodnym Szczecin-Świnoujście. Algorytm oparto na metodzie symulacji cyfrowej, co umożliwiło modelowanie problemu o rozmiarze rzeczywistym, jednocześnie czyni możliwym wykonanie go jako podsystemu pełnego modelu symulacyjnego Zespołu Portowego Szczecin-Swinoujście. Algorytm oprogramowano w języku FORTRAN IV i zweryfikowano dla danych rzeczywistych i prognozowanych na najbliższe lata.

Przedstawiono analizę wyniku badań symulacyjnych ustalenia optymalnej wersji przebudowy falochronu portu Kołobrzeg. Przeprowadzone badania oparto na modelu symulacyjnym ruchu statku, w którym uwzględniono charakterystyki manewrowe statku oraz efekt brzegowy, dalowanie morza, działanie wiatru i prądu na statek. Badanie przeprowadzono dla trzech typów statków oraz dwóch wersji planowanej przebudowy falochronu dla różnych warunków hydrometeorologicznych. W wyniku przeprowadzonych badań określono optymalną wersję przebudowy falochronu portu Kołobrzeg.

Przedstawiono komputerowy system optymalizacji rozdziału środków transportu i optymalizacji przeładunków na grupie nabrzeży masowych w dobowo-zmianowym planie przeładunkowym Zkładu Przeładunków Masowych Zarządu Portu Szczecin-Świnoujście. Zaprezentowano: przesłanki budowy systemu, model systemu ze szczegółowym uwzględnieniem kryteriów optymalizacji oraz jego postaci matematycznej, konfigurację sprzętu komputerowego wymaganego dla prawidłowego funkcjonowania systemu. W zakończeniu podano informację o postaci danych wejściowych zasilających system oraz danych wyjściowych uzyskiwanych w wyniku pracy systemu.

Przedstawiono wybrane zagadnienia z zakresu metodologii tworzenia systemu informatycznego zarządzania działalnością przeładunkową w porcie morskim. Stosując metodę analizy systemowej przedstawiono strukture systemu zarządzania portem morskim charakteryzując elementy strukturalne /informacyjne idecyzyjne/ wyodrębnionego podsystemu zarządzania działalnością przeładunkową.

Zaprezentowano ciekawą procedurę komputerową służącą do pamiętania i przetwarzania macierzy rzadkich. Omówiono algorytm reprezentacji macierzy rzadkich w pamięci komputera, bazujący na zastosowaniu tzw. Upakowanych struktur listowych. Przedstawiono zapis algorytmu w postaci procedury zakodowanej w języku FORTRAN IV oraz podano przykładowe zastosowanie procedury do rozwiązywania pewnego problemu optymalizacji przeładunku w porcie. W zakńczeniu wskazano na zalety stosowania prezentowanej procedury.