Zagadnienia kształtowania postaw ideowego zaangażowania obywateli rozwiniętego społeczeństwa socjalistycznego i zadań w tym względzie postawionych przed szkolnictwem wyższym może być analizowane także jako proces zbliżony do układów cybernetycznych stosowanych w teorii informacji. W artykule podjęto próbę zastosowania cybernetyki społecznej do konstruowania modelu struktury i efektywności przekazywania informacji /wiedzy/ jako metody kształtowanie i zmiany postaw, możliwości dokonywania wieloczynnikowych korelacji miedzy cechami elementów takiego układu i ich efektywności, opisywania zjawisk z psychologii społecznej w języku matematycznego kodowania i szybkiego przetwarzania danych, prognozowania skutków motywacyjnego i wychowawczego działania treści kształcenia, wyjaśnienia mechanizmów tych zjawisk przeprowadzania każdorazowo kosztownych i żmudnych badań empirycznych.

Artykuł jest kontynuacją pracy opublikowanej w Zeszytach Naukowych WSM w Szczecinie nr 8/1976 "Obiektywne podstawy i zasadnicze kierunki aktualnych zmian w systemie planowania i zarządzania w gospodarce polskiej." Traktuje on o zmianach jakie miały miejsce w systemie planowania i zarządzania w Polsce w latach 1975 - 1977. W okresie tym /1975-1977/ można wyrazić wyodrębnione dwa podokresy. Pierwszy, to lata 1975 - 1976, kiedy do systemu ekonomiczno - finansowego kształtowanego w latach 1971 - 1974, a w szczególności w latach 1973 - 1974 - wprowadzono elementy systemu nieparametrycznego, takie jak: różne formy limitowania zatrudnienia, opodatkowanie zatrudnienia, dyrektywny wskaźnik opłacenia wzrostu wydajności pracy średnią płacę /tzn. wskaźnik "0"/ określający wypłaty z dyspozycyjnego funduszu płac i z funduszu premiowego kierownictwa, przepisy dotyczące zagospodarowania oszczędności płaconych...

Szczególnie aktualnym i ważnym zagadnieniem w chwili obecnej w Polsce jest doskonalenie gospodarki zasobami ludzkimi w każdym przedsiębiorstwie. Od pomyślnego rozwiązania tej kwestii zależy przyspieszenie tempa rozwoju społeczno - gospodarczego naszego kraju. Doceniając wagę problemu, za przedmiot niniejszego artykułu przyjęto treść społeczno - ekonomiczną gospodarki zasobami ludzkimi w przedsiębiorstwie. W szczególności przedstawiono w nim najważniejsze - zdaniem autora - specyficzne cechy zasobów ludzkich i wynikające stąd konsekwencje dla charakteru gospodarki nimi.

Głównymi źródłami pozyskiwania zwierzęcych produktów białkowych jest rolnictwo i rybołówstwo morskie. Wzrost popytu na zwierzęce produkty białkowe wymaga zwiększonych nakładów na ich produkcję i import. Dla ustalenia wielkości nakładów inwestycyjnych niezbędnych dla zapewnienia określonego poziomu pordukcji zwierzęcych towarów białkowych pochodzenia rolniczego i morskiego, mogą w pewnym zakresie służyć wskaźniki kapitałochłonności produkcji. Dla ich obliczenia przeprowadzono praktyczną identyfikację w zakresie: sprowadzenia do porównywalności faz produkcji towarów białkowych pochodzenia rolniczego i morskiego: określenia nakładów inwestycyjnych w rolnictwie i rybołówstwie morskim, związanych z produkcją towarów białkowych sprowadzenia do porównywalności efekty produkcji zwierzęcej w rolnictwie i rybołówstwie morskim.

Odnowa życia politycznego i przywrócenie więzi władzy ludowej z masami było procesem niezwykle trudnym. Program, z którym VIII Plenum KC PZPR w 1956 r. zwróciło się do narodu, precyzował najważniejsze zadania w dziedzinie politycznej i gospodarczej. Również w ZSL w tym okresie dokonywały się głębokie przemiany. W dniach 18, 19 i 20 października 1956 r. obradujące w Warszawie IV Plenum NK ZSL poprało decyzje VIII Plenum KC PZPR. Pod wpływem tych decyzji w stronnictwie województwa szczecińskiego i całego kraju dokonywały się głębokie przemiany polityczne. W życiu politycznym ZSL szczególnego znaczenia nabierały uchwały III i IV Kongresu Stronnictwa.

W dziejach polskiego kolejnictwa z okresu II Rzeczypospolitej interesującą sprawą była działalność Kolejowej Komisji Oszczędnościowej, powołanej do życia w 1936 roku. W oparciu o materiał źródłowy /archiwalny/ przedstawiono ważniejsze aspekty działalności KKO w LAtach 1936-2939. Szczególną uwagę poświęcono pracy taboru kolejowego, warsztatów naprawczych, dochodów płynących z przewozów osobowych i towarowych oraz problemami zatrudnienia. Z przytoczonych źródeł wynika, że w okresie działalności KKO uległy poprawie wszystkie wskaźniki charakteryzujące pracę poszczególnych służb PKP oraz znacznie wzrosła rentowność kolei.

Przeprowadzono rozważania nad wybranymi postawami i zachowaniami ideowo-politycznymi studentów Wyższej Szkoły Morskiej w Gdyni. Wykorzystano wyniki anonimowej ankiety, wywiadów swobodnych i badania dokumentacji dydaktyczno - wychowawczej. Metodami tymi przebadano 745 studentów, tj. ponad 1/3 studentów studiów dziennych WSM w Gdyni, uznając ich wypowiedzi za reprezentatywne dla środowiska. Badania te dają podstawę do twierdzenia, że studenci WSM utożsamiają się z wszystkimi podstawowymi wartościami ideologii marksistowsko-leninowskiej, którymi kieruje się w swym życiu społecznym i osobistym. Występuje pewien odsetek postaw niepożądanych: egoistycznych i konfromistycznych, wskazujących na ogranicznony zasięg wychowania ideowego prowadzonego w uczelni, w domu rodzicielskim i w szkole średniej. Zarówno uwagi na potrzebę dalszych badań i wyciąganie z nich praktycznych wniosków.

Wieloczynnikowe uwarunkowanie efektów nauczania narzuca potrzebę szczegółowej analizy znaczenia tych czynników w procesie nauczania w poszczególnych typach szkół. W Wyższej Szkole Morskiej w Szczecinie przeprowadzono badania nad zależnością między wynikami w nauce a poziomem niepokoju. Okazało się, że istnieje bardzo silny związek między stanem psychicznym człowieka a wynikami w nauce. Studenci, którzy zostali pozbawieni prawa do nauki w WSM, przeciętnie byli w gorszym stanie psychicznym niż pozostali.

Dynamika przemian technicznych i eksploatacyjnych, jaka zachodzi we współczesnej gospodarce morskiej pociąga za sobą określone zmiany w społecznym mechanizmie funkcjonowania marynarzy i rybaków w procesie pracy na statku. Z socjologicznego punktu widzenia statek transportowy i rybacki to nie tylko urządzenia pływające wyposażone w odpowiednie przyrządy techniczne lecz jest to także swoisty system społeczny. Owa swoistość wyraża się przez całokształt reakcji i postaw marynarzy i rybaków wobec sytuacji zachodzących w procesie pracy na morzu. Z tych to względów ukazano układ stosunków społecznych w organizacji formalnej i nieformalnej, który posiada istotny wpływ na sferę stosunków międzyludzkich w trakcie rejsu, ma wpływ na stopień integracji lub dezintegracji załogi statku transportowego i rybackiego.

Specjalizacja pracy zawodowej marynarzy na współczesnych statkach morskich wymaga uzupełnienia wiadomości fachowych nie tylko w formie indywidualnych poszukiwań lecz także poprzez uczestniczenie w zorganizowanych kursach zaocznych i stacjonarnych. W procesie doskonalenia zawodowego, nie zależnie od form organizacyjnych, doniosłą rolę odgrywają biblioteki statkowe. Ułatwiają one dostęp do książek odpowiadających indywidualnym zainteresowaniom i potrzebom marynarzy.