Celem artykułu jest przedstawienie obiektywnych procesów rozwojowych kształtujących kompleksy gospodarcze jako przyszłościową formę wszelkich organizacji gospodarczych.
U podstaw tego procesu leżą zjawiska integracji pionowej /wertykalnej/, polegającej na ekonomicznym, organizacyjnym i technologicznym połączeniu przedsiębiorstw z różnych dziedzin działalności. Prowadzi to do zamkniętego cyklu produkcyjnego w zakresie wytworzenia produktu finalnego w ramach jednego organizmu gospodarczego. Zjawiska te obserwuje się w zasadzie w dziedzinie produkcji artykułów żywnościowych /kompleksy rolno - przemysłowe, kompleks gospodarki rybnej/.